Zapewne nie raz podczas oglądania telewizji lub czytania prasy dowiedziałeś się, że sąd oprócz nałożenia na kary na sprawcę przestępstwa zasądził również nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, lub jakiejś organizacji. Czy nie zastanowiło cię, dlaczego sąd użył terminu nawiązka, a nie np. grzywna lub odszkodowanie? Dlatego, że według litery prawa te słowa mają zupełnie inne znaczenie.

Czym zatem jest nawiązka?

Czym jest nawiązka? Co to jest nawiązka? Nawiązka jest środkiem kompensacyjnym, czyli ma za zadanie zobowiązać sprawcę do wynagrodzenia szkód, które powstały w wyniku przestępstwa. W większości przypadków jest orzekana równocześnie z karą np. pozbawieniem lub ograniczeniem wolności albo grzywną. Zdarzają się również przypadki, kiedy sąd orzeka nawiązkę pomimo odstąpienia od wykonania kary.

W odróżnieniu od odszkodowania nawiązka może być zasądzona nawet wtedy, kiedy nie jest możliwe udowodnienie wysokości szkód, jakie zostały wyrządzone przestępczym działaniem sprawcy. Kodeks karny dokładnie precyzuje, kiedy sąd może, a kiedy musi zasądzić od sprawcy czynu zabronionego zapłacenie nawiązki.

Kiedy sąd może zasądzić nawiązkę?

Art. 47 k.k. określa rodzaje przestępstw, w przypadku których sąd ma możliwość orzeczenia nawiązki i są to:

  • przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu
  • przestępstwa przeciwko środowisku
  • przestępstwa, co do których mają zastosowanie przepisy z art. 44a § 4-6 k.k. (przestępstwa, w których sprawca, chociażby pośrednio osiągnął korzyść materialną znacznej wartości)
  • przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.

Ponadto sąd ma możliwość zasądzenia nawiązki w sprawach o zniesławienie lub zniewagę.

Kiedy sąd musi zasądzić nawiązkę?

Opisane powyżej przypadki pozostawiają sądowi możliwość dokonania wyboru w przedmiocie zastosowania środka karnego, jakim jest nawiązka. Są jednak sytuacje, kiedy przepisy zobowiązują sąd do wymierzenia tego rodzaju kary. Dotyczy to skazania za czyn o charakterze chuligańskim lub nielegalny wyrąb drzewa. W tym drugim przypadku ustawodawca precyzuje również jej wysokość, która nie może być niższa od dwukrotnej wartości nielegalnie wyciętego drzewa.

Jaka może być wysokość nawiązki?

W sprawach, przy których sąd ma prawny obowiązek zastosowania tego środka karnego kwota nawiązki nie może być niższa niż 10 000 zł. Art. 48 k.k. stanowi, że górna granica kwoty nawiązki to 100 000 zł. Natomiast w trybie art. 46 § 2 k.k. sąd ma możliwość zasądzenia kwoty w maksymalnej wysokości 200 000 zł. Dotyczy to przypadków, kiedy orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia jest znacznie utrudnione, lub sytuacja majątkowa najbliższej pokrzywdzonemu osoby uległa pogorszeniu na skutek jego śmierci.

Czy orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nawiązka jest dla niego korzystna? Niewątpliwie rekompensuje mu doznane szkody, choć w niektórych przypadkach może być trudna do wyegzekwowania. Gdy sprawca nie wykaże chęci dobrowolnej zapłaty lub trafi na długie lata do Zakładu Karnego, to postępowanie egzekucyjne może być utrudnione.

Comments are closed.